Գեղարքունիքի մարզպետի աշխատակազմ

Գավառի երկրագիտական թանգարանում հանդիսավորությամբ նշվեց մեծանուն գիտնական, միջուկային եւ ջերմամիջուկային զենքերի գլխավոր կոնստրուկտոր, Սոցիալիստական աշխատանքի կրկնակի հերոս, տեխնիկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Սամվել Քոչարյանցի ծննդյան 110-րդ տարեդարձը, որը նշանավորվեց մեծ գիտնականի ու Գավառի պատվավոր քաղաքացու լուսանկարների ու հավաքածուների ցուցադրության բացմամբ: Միջոցառմանը մասնակցեցին Գեղարքունիքի մարզպետարանի եւ Գավառի քաղաքապետարանի աշխատակիցներ, Գավառ քաղաքի կրթամշակութային հաստատությունների տնօրեններ, հյուրեր Երեւանի եւ Գավառի պետական համալսարաններից: Միջոցառումն իրենց ներկայությամբ պատվել էին նաեւ Սամվել Քոչարյանցի եղբոր դստեր զավակը՝ Արմեն Ներսիսյանը եւ Մոսկվայի հայկական համայնքի ներկայացուցիչ Տաթեւիկ Մկրտչյանը:
Ինչպես բացման խոսքում նշեց Գավառի երկրագիտական թանգարանի տնօրեն Բյուրեղիկ Հովեյանը, մեծ գիտնականի 110-րդ տարեդարձին նվիրված ցուցադրության ողջ հավաքածուն թանգարանին է նվիրաբերել Ռուսաստանի Դաշնության վաստակավոր շինարար, տեխնիկական գիտությունների դոկտոր, բարերար, ծնունդով կարմիրգյուղացի Սուրիկ Նաջարյանը: Մեծահամբավ գիտնական, աշխարհի գերգաղտնի մարդու՝ Սամվել Քոչարյանցի կյանքի եւ գործունեության մասին ընդարձակ զեկուցմամբ հանդես եկավ Գավառի երկրագիտական թանգարանի գիտաշխատող Մանյա Չարվադարյանը: «Սամվել Քոչարյանցի նախնիները Նոր Բայազետ քաղաքում են հաստատվել 1830 թվականին: Նրանք ունեցել են կտորեղենի խանութ եւ համարվել են ունեւորներ:Նա նախնական կրթությունը ստացել է հայրենի քաղաքում, մեծ բարերար Կոլոտ Հայրապետի հովանավորությամբ բացված դպրոցում: Խորհրդային իշխանության հաստատումից հետո Քոչարյանների ընտանիքը համարվել կուլակ, ենթարկվել հալածանքի: Երեւանի պետական համալսարանի ուսանողներ, եղբայրներ Սամվել եւ Սոս Քոչարյանները հետապնդվել են կառավարության կողմից, քանի որ համարվել են կուլակի զավակներ: Գավառում գտնվող նրանց բնակարանը պետականացրել են, իսկ եղբայրները հարկադրված են եղել հեռանալ Մոսկվա:Հետագայում Սոսը վերադարձել է Երեւան, իսկ Սամվելը Մոսկվայում աշխատանքի է անցել մի գաղտնի գործարանում, եւ այդ տարիներն էլ դարձել են նրա գերգաղտնի կյանքի սկիզբը:Դեռեւս 37 տարեկանում նա Մոսկվայում եղել է համալսարանի ֆիզիկայի ամբիոնի վարիչ եւ դեկան, իսկ «Արզամաս-16» գաղտնի քաղաք է տեղափոխվել անձամբ Ստալինի կարգադրությամբ: Նա 47 տարի շարունակ ապրել է նույն գաղտնի քաղաքում, մշտական հսկողության ներքո՝ հանդիսանալով միջուկային եւ ջերմամիջուկային զենքերի գլխավոր կոնստրուկտորը: Քոչարյանցը մեկն էր այն հանճարներից, ովքեր Խորհրդային Միությունը դարձրին ատոմային հզոր տերություն:Քոչարյանցը նշել է, որ ատոմային զենքը շատ ավելի զսպող զենք է, որը մշտապես ապահովելու է խաղաղությունը: Նրա զավակներ Գրիգորը եւ Գենադին եւս նշանավոր գիտնականներ են դարձել: Նա հոգով ու սրտով կապված էր իր հայրենի քաղաքին ու մի քանի անգամ տարբեր առիթներով հասցրել է այցելել հայրենի քաղաք, շփվել հարազատների հետ, անձամբ մասնակցել իր կիսանդրու բացման արարողությանը:Ըստ Գրիգոր Մարտիրոսյանի թողած գրավոր հուշերի՝ առողջարանում, որտեղ հեղինակը հանդիպել է խորհրդավոր հային, նա երբեք մենակ չէր քայլում, այլ միայն զինվորական շքախմբով: Եվ այսօր մենք հպարտ ենք, որ նման աշխարհահռչակ հայրենակից ունենք, ում գործերով ու անունով կհպարտանան նաեւ գալիք սերունդները»,- նշեց Մանյա Չարվադարյանը:
Գավառի թիվ 4 հիմնական դպրոցի նախկին տնօրեն, վաստակաշատ մանկավարժ Էմմա Հակոբյանը ներկաներին պատմեց իր եւ Սամվել Քոչարյանցի հանդիպման մանրամասները: Հանդիպումը տեղի է ունեցել 1982 թվականին, Մոսկվայում, Սամվել Քոչարյանցի բնակարանում: «Ես սկզբից զանգեցի, խոսեցի նրա կնոջ հետ, շատ մեծ էր իմ ցանկությունը՝ հանդիպելու իմ նշանավոր հայրենակցին:Մի օր հետո նրա կինը զանգեց ու հայտնեց, որ Սամվել Քոչարյանցը տվել է իր համաձայնությունը եւ ինձ սպասում է իր տանը: Երբ նա ինձ ընդունեց, ես հասկացա, որ այդ տաղանդավոր մարդը ոչ միայն մեծ գիտնական է, այլ նաեւ՝ մեծ մարդասեր ու հայրենասեր: Անշուշտ, հայրենիքի հանդեպ սերն ու կարոտն էր, որ նրան մղել եր նման համաձայնության: Մենք զրուցեցինք շատ երկար՝ մոտ 4-5 ժամ: Նրա բնակարանը շատ փոքր էր, իսկ նա նստած էր սեղանի մոտ:Նրա սենյակի պատի մոտ երեք դռներ կային, որտեղից ներսուդուրս էին անում բարձրահասակ, ամրակազմ ու երիտասարդ տղաներ:Իմ անհանգստությունը փարատելու համար նա ասաց՝ մի անհանգստացեք, մեր տղաներն են: Անշուշտ, այդ տղաները նրա թիկնազորի մարդիկ էին: Մենք հետագայում պահել ենք նամակագրական կապ Սամվել Քոչարյանցի տիկնոջ, ինչպես նաեւ եղբոր դստեր հետ»,-պատմեց Էմմա Հակոբյանը:
Ըստ տնօրեն Բյուրեղիկ Հովեյանի՝ մեծանուն գիտնականի ցուցադրական անկյունը մշտապես կպահպանվի Գավառի երկրագիտական թանգարանում